Úm ba la cây thần hiện ra: Cấu trúc dữ liệu và mã hoá 🪵🌱🌿

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.<h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Chưa thoả mãn với những kiến thức ở bài Solidity cơ bản</li><li>Chưa hiểu rõ tại sao smart contract lại an toàn, minh bạch</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Kiến thức về Solidity cơ bản</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1><h1>Ethereum Virtual Machine - EVM</h1>Máy ảo (VM) là một chương trình chạy trên hệ điều hành gốc.&nbsp;Nó mô phỏng một máy vật lý và cho phép nó chạy cùng một nền tảng trên nhiều hệ điều hành và kiến trúc phần cứng.Có hai loại kiến trúc máy ảo chính:<ul><li>Máy ảo register-based &lt;các thanh ghi&gt;</li><li>Máy ảo stack-based &lt;mô hình ngăn xếp&gt;</li></ul>Hai điểm khác biệt chính giữa hai kiến trúc này là:<ol><li>Cách mỗi VM lưu trữ, truy xuất và sử dụng các đối số (ví dụ: toán hạng cho các phép toán số học) khi thực hiện các lệnh được xác định bởi ngôn ngữ trình biên dịch mã.</li><li>Cấu trúc dữ liệu để lưu trữ các đối số này.</li></ol>Máy ảo register-basedVM này sử dụng các thanh ghi để lưu trữ toán hạng. Cấu trúc dự liệu:<ul><li>Key : Địa chỉ thanh ghi</li><li>Value : Giá trị muốn lưu trữ</li></ul>Một số VM register-based nổi tiếng: Erlang VM, Lua VM, Dalvik VMMáy ảo stack-basedVM này sử dụng stack &lt;ngăn xếp&gt; làm cấu trúc dữ liệu để lưu trữ các toán hạng. Các hoạt động được thực hiện bằng cách lấy dữ liệu từ stack, xử lý và đẩy kết quả trở lại stack.&nbsp;Chúng thường được thực hiện bằng cách sử dụng&nbsp;<code>PUSH</code>và&nbsp;<code>POP.</code>Sử dụng cơ chế LIFO có nghĩa là phần tử cuối cùng được đẩy vào stack luôn là phần tử đầu tiên được lấy ra khỏi stack.Một số VM register-based nổi tiếng: Java VM⇒ EVM là một máy ảo dựa trên Máy ảo stack-based.<h2>Stack</h2>Stack được sử dụng mọi lúc trong Solidity khi chúng ta gán giá trị cho biến. Có 5 quy tắc chính giúp bạn hiểu thực sự smart contract:<ul><li>2 quy tắc liên quan đến stack:<ul><li>Có chi phí tương tác với dự liệu thấp nhất.</li><li>Stack chỉ có hiệu lực trong function scope.</li></ul></li><li>3 quy tắc về thao tác dữ liệu stack:<ul><li>EVM sử dụng 4 mã lệnh cơ bản để thao tác với stack: <code>PUSH</code>, <code>POP</code>, <code>SWAP</code>, <code>DUP</code>.</li><li>Các đối số của opcode khác luôn lấy dữ liệu trên cùng trong stack.</li><li>Các opcode liên quan đến <code>storage</code>, <code>memory</code> và <code>calldata</code> tải các giá trị từ các vị trí dữ liệu này vào stack bằng cách sử dụng các opcodes liên quan đến từng vị trí dữ liệu.</li></ul></li></ul><h3>Cách thức lưu trữ</h3><ul><li>Giá trị của 1 giá trị trong stack 256 bit.</li><li>Giới hạn về kích thước của stack là 1.024 giá trị &lt;có trong tài liệu Ethereum Yellow Paper&gt;.</li><li>Chỉ có thể truy cập các mục trên cùng thứ 16 trong stack.</li></ul><h2>Calldata</h2><ul><li>4 byte đầu tiên tương ứng với bộ chọn của chữ ký hàm.</li><li>các byte còn lại tương ứng với các tham số đầu vào của hàm.&nbsp;Mỗi đối số đầu vào luôn dài 32 byte.&nbsp;Nếu loại của nó nhỏ hơn 32 byte, đối số sẽ được đệm.</li></ul>Lưu ý&nbsp;: Các đối số đầu vào được đệm ở bên phải hoặc bên trái tùy thuộc vào loại của chúng (ví dụ:&nbsp;<code>uintN</code>hoặc&nbsp;<code>address</code>được đệm ở bên trái, trong khi&nbsp;<code>bytesN</code>được đệm ở bên phải).Dữ liệu được gửi cùng 1 messeage call. Nó đề cập đến các byte hex thôCalldata được tạo từ các byte được sắp xếp liên tục giống như memory trái ngược với storage hoặc stack được tạo thành words (32 byte). Để đọc được calldata giống như memory: có thể tải 32 byte mỗi lần (&nbsp;<code>mload</code>với memory và&nbsp;<code>calldataload</code> với calldata).&nbsp;Tuy nhiên, nó hoạt động khác với memory vì bạn không thể ghi vào nó.Một cách để phân biệt calldata với memory là “ai tạo dữ liệu trong calldata” và “ai tạo dữ liệu trong bộ nhớ”:<blockquote>Một cách tốt để suy nghĩ về sự khác biệt giữa&nbsp;<code>calldata</code> và&nbsp;<code>memory</code> và cách chúng nên được sử dụng là&nbsp;<code>calldata</code> được tạo bởi người gọi, trong khi&nbsp;<code>memory</code> được tạo bởi người được gọi.</blockquote>Bây giờ chúng ta hãy xem các tính năng chính của calldata.&nbsp;Calldata là một vị trí dữ liệu nơi lưu giữ tham số dữ liệu của một giao dịch hoặc cuộc gọi.<ul><li>Không thể sửa đổi - chỉ đọc: Bạn không thể sửa đổi hoặc thay đổi dữ liệu trong calldata.&nbsp;Nó không thể được ghi đè.</li><li>Hầu như không giới hạn về kích thước</li><li>Rất rẻ và tiết kiệm gas: Đọc + cấp phát byte trong calldata rất rẻ và tiết kiệm gas.<ul><li>4 gas cho byte<code>0x00</code></li><li>16 gas cho các byte khác không.</li><li>opcode&nbsp;<code>CALLDATALOAD</code>chỉ tốn 3 gas để đọc một từ 32 byte</li></ul></li><li>Không liên tục (sau khi giao dịch đã hoàn thành)</li><li>Cụ thể cho các giao dịch và cuộc gọi hợp đồng.</li></ul><h2>Storage</h2>Như các bạn biết Storage là kho lưu trữ dữ liệu lâu dài và vô cùng tốn kém:<ul><li>Khởi tạo vị trí lưu trữ: Bộ nhớ ban đầu là → muốn lưu trữ giá trị khác 0 tốn 20.000 gas</li><li>Chỉnh sửa giá trị tại 1 vị trí lưu trữ tốn 5.000 gas</li><li>Xoá giá trị tại vị trí lưu trữ sẽ hoàn lại 15.000 gas</li></ul>Câu hỏi:<ul><li>Đọc dữ liệu từ Storage có tốn gas không?Việc đọc dữ liệu từ Storage thường thấy thì không tốn gas nhưng chỉ miễn phí với tài khoản EOA, tính phí khi thao tác đọc dữ liệu là một phần của giao dịch có sửa đổi trạng thái trên hợp đồng.</li><li>Hợp đồng này có thể đọc dữ liệu từ Storage của hợp đồng khác không?Mặc định smart contract chỉ có thể đọc dữ liệu của chính nó trong môi trường thực thi. Một smart contract có thể đọc dữ liệu của hợp đồng khác khi có các chức năng đọc trong ABI.</li></ul>Slot hay còn gọi là vị trí lưu trữ trong smart contract có đặc điểm:<ul><li>Tổng cộng 2^256 slot nhớ để đọc/ghi</li><li>Mỗi slot có kích thước lên đến 256 bit (32 byte)</li><li>Value mặc định của mỗi slot là 0</li></ul><h3>Cách thức lưu trữ</h3>Quy tắc chung khi lưu trữ:<ul><li>Storage chỉ lưu các biến, không lưu&nbsp;constant</li><li>Các biến lần lượt được vào slot theo thứ tự lower-order (nghĩa là từ phải qua trái).</li><li>Nếu size của biến vượt quá size còn lại của slot, biến này sẽ được đưa qua slot mới.</li></ul><ol><li>Fixed sizeViệc lưu trữ dữ liệu là ánh xạ key-value trong cơ sở dữ liệu:<ul><li>Key : Biến đó đang nằm trong Slot nào, key chính là Slot</li><li>Value : Giá trị thực ở Slot này</li></ul></li><li>Dynamic Size1.1. ArrayArray sẽ luôn chiếm 1 slot mới kể cả khi slot liền kề còn trốngVẫn là theo dạng key-value nhưng slot đầu tiên dùng để chứa độ dài array gọi là <code>A</code>:<ul><li>Key : Biến đó đang nằm trong Slot nào, key chính là Slot</li><li>Value : Length của array</li></ul>Chi tiết các phần tử trong array sẽ chiếm từ slot thứ tự: keccak256(&lt;Slot <code>A</code> ở dạng chuỗi 64 ký tự hex&gt;)1.2. MappingsMapping sẽ luôn chiếm 1 slot mớiVẫn là theo dạng key-value nhưng slot đầu tiên không chứa giá trị gọi là <code>M</code>:<ul><li>Key : Biến đó đang nằm trong Slot nào, key chính là Slot</li><li>Value : Không chứa giá trị</li></ul>Các phần từ trong mapping sẽ chiếm slot: keccak256(hex(&lt;giá trị key của mapping ở dạng chuỗi 64 ký tự hex&gt;) + hex(Slot <code>M</code> ở dạng chuỗi 64 ký tự hex))</li><li>Bytes và String3.1. Bytes3.2. StringString sẽ luôn chiếm 1 slot mới<ul><li>String &lt; 32 byte: string được lưu trữ kèm với độ dài của nó theo quy tắc: chuỗi được lưu từ bit trái qua phải (higher-order), còn độ dài thì lưu từ bit phải qua trái (lower-order) với giá trị&nbsp;<code>length * 2</code>.</li><li>String &gt; 32 byte: thì main slot sẽ lưu trữ độ dài của chuỗi, tức&nbsp;<code>length * 2 + 1</code>. Còn giá trị thì theo thông thường sẽ được lưu trữ tại&nbsp;<code>keccak256(S)</code>, với&nbsp;<code>S</code>&nbsp;là vị trí của main slot.</li></ul></li></ol><h2>Memory</h2><h3>Layout của memory</h3>hoạt động dựa trên các slot 256 bit - 32 byte<h3>Không gian riêng</h3><ul><li><code>0x00</code> và <code>0x20</code> : Dành cho hàm băm</li><li><code>0x40</code> và <code>0x50</code>: con trỏ bộ nhớ trống</li><li><code>0x60</code>: Bằng 0 vĩnh viễn và được sử dụng làm giá trị ban đầu cho các mạng bộ nhớ động trống</li></ul><h3>Giới hạn bộ nhớ tối đa</h3><code>mStart.Uint64()</code> memory bắt đầu được ép về kiểu Uint64 điều đó chúng tỏ biến này không vượt quá được giá trị <code>2^64 - 1</code>, nếu vượt quá nó sẽ revert.<h3>Con trỏ đến vị trí memory free</h3>Có 5 byte <code>6080604052</code> đều xuất hiện trong mỗi smartcontract, chúng để làm gì vậy nhỉ?Vì đẩy vào stack 80, đẩy vào stack 40, mstore sử dụng 2 tham số lần lượt lấy ra từ stack (40, 80) với (địa chỉ để ghi, giá trị cần ghi) và toàn bộ ý nghĩa của nó là: “T quy định chúng mày muốn thêm cái gì vào memory thì ghi từ địa chỉ 80, 00 → 70 bận rồi vì chúng nó có việc riêng cho hệ thống”

👹 Chiến thần Solidity đến đây 👹

Dev nào mua Solidity cơ bản đêeeeeeeeee 😆

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.Vì mình không có nhiều thời gian để có thể làm được một Blog hoàn chỉnh nên các bạn thông cảm nha. Hãy vào link sau để đọc được chi tiết bài viết vì ở dưới bị lỗi các công thức:<a href="https://kadpkt.notion.site/Elliptic-394f892d81334998b90919c2c75b1a19" target="_blank">https://kadpkt.notion.site/Elliptic-394f892d81334998b90919c2c75b1a19</a><h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Là 1 người muốn hiểu sâu hơn là chỉ biết áp dụng</li><li>Hay thắc mắc vì sao Ví Điện Tử có thể bảo mật</li><li>Học toán như không học</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Tư duy logic để hiểu về toán học</li><li>Nới lỏng các cơ mặt, thả lỏng cơ não</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1>Hệ mật trên đường cong Elliptic (Elliptic Curve Cryptography, gọi tắt là&nbsp;ECC) là một trong những loại mật mã mạnh nhất hiện nay. Trong thế giới, ECC được áp dụng nhiều nhất trong mật mã bởi độ an toàn cực kỳ cao. Để đạt được độ an toàn nhưng tính toán lại nhanh, các nhà khoa học về bảo mật đã áp dụng <code>CÁI LỜ</code> 🤨🤨🤨&nbsp;ơ này, đang học tập nha gì CL ở đây, bậy thế? Khônggggggg chính là cái lờ thật đó các bạn thử tìm trong GG xem<blockquote>Cái Lờ là cái lồng hình trụ được đan bằng tre có hai cửa ở hai đáy , hai cửa này là loại cửa một chiều: cá chui vào được nhưng không thể chui ra.</blockquote>Công cụ bắt cá này vào dễ - ra khó chính là những gì các nhà khoa học hay tìm kiếm. Để tạo ra được một hệ thống bảo mật hoàn hảo thì chúng ta cũng cần các yếu tố: Ngon - Dễ hiểu, Bổ - Bảo mật tốt, Rẻ - Tính toán nhanh và vào dễ - ra khó hay còn gọi là hàm bẫy rất phù hợp với tiêu chí này và elliptic còn có thêm được yếu tố nhanh nên quá là oki luôn.Từ nãy tới giờ mình hơi vòng vo, nào bây giờ chính là đường cong elliptic:$$ y^2 = x^3 + Ax + B $$Với điều kiện $4A^3 + 27B^2 \not = 0$Đường cong Elliptic trong không gian 3 chiều1 mặt cắt của đường cong elliptic<h2>Tính chất</h2>Chúng ta sẽ cùng mổ xẻ và phân tích (không phải mõm nha) dựa trên toán học. Điểm độc đáo:<ul><li>Tính đối xứng qua trục hoành ( trục x )</li><li>Bất kỳ đường không thẳng đứng nào cũng sẽ cắt đường cong ở nhiều nhất là ba điểm.</li></ul>Chính nhờ 2 điểm này đã hình thành nên phép cộng trên đường cong mà ta sẽ nói ngay sau đây.<h2>Phép toán nhóm trên EC trong trường số thực R:</h2>Trước hết nếu chưa biết nhóm trong đại số là gì hãy đọc qua ở đây: Toán học cơ bảnỞ đây chúng ta đang và chỉ nói về nhóm cộng &lt;không có phép trừ, nhân, chia điểm với điểm&gt; trên EC và vì là 1 nhóm nên phải thoả mãn các tính chất của 1 nhóm. Với điểm P, Q thuộc EC thì theo tính chất đóng ⇒ điểm R là tổng của 2 điểm P, Q cũng thuộc EC mà “Bất kỳ đường không thẳng đứng nào cũng sẽ cắt đường cong ở nhiều nhất là ba điểm” rất phù hợp theo tính chất này.Phép cộng 2 điểmNhìn trên hình các bạn có thể hình dung ra ngay cách mà phép cộng này hoạt động:<ul><li>Khi P $\not =$ Q: Nối điểm P và Q cắt EC ở đâu, lấy đối xứng điểm đó là tổng 2 điểm</li><li>Khi P trùng Q: Vẽ đường tiếp tuyến tại P cắt EC ở đâu, lấy đối xứng điểm đó là tổng 2 điểm</li></ul>Hừm tại sao lại là đối xứng nhỉ, các bạn có cùng thắc mắc với mình không 🤔 sao không lấy luôn điểm cắt làm tổng 2 điểm. Cái gì cũng có lý do của nó ????Phép nhân vô hướng: Không có phép nhân 2 điểm trong EC nhưng phép nhân vô hướng thì khác, 1 điểm có toạ độ (x, y) nhân vô hướng với n thì điểm mới không phải (xn, yn) đâu nha 🤣 mà thực ra nó là n phép cộng. VD: nP = P + P + P + … + P và ta sẽ thực hiện từng phép tính:P + P = 2P2P + P = 3P…Phép nhân vô hướngNhóm con vòng (cyclic):Trước hết nếu chưa biết nhóm cyclic số là gì hãy đọc qua ở đây: Toán học cơ bản<h2>Bài toán Logarit rời rạc trên EC (ECDLP - Elliptic Curve Discrete Logarit Problem)</h2>Trước hết nếu chưa biết Logarit rời rạc là gì hãy đọc qua ở đây: Toán học cơ bảnBài toán: Cho E là một đường cong Elliptic và điểm P (có cấp n) thuộc E. Cho điểm Q $\in$ E, tìm số nguyên dương m ( $2 \leqslant m \leqslant n-2$ ) sao cho Q = mPChưa có thuật toán hiệu quả nào để giải quyết bài toán này. Muốn giải ta cần kiểm tra tất cả các giá trị $m \in [2...n-2]$, nếu điểm P được lựa chọn cẩn thận với n rất lớn thì việc giải bài toán ECDLP xem như không khả thi.<h2>Vậy tóm lại nó làm gì ?</h2>Sau khi đọc qua lý thuyết hãy cùng xem ví dụ nha chứ không u đầu quá rồi 😵‍💫 Ta muốn tính 215*A ( n=215 ) cần dừng lại và phân tích một chút:<ul><li>Nếu ta biến thành A + A + A + … + A tổng 215 lần thì không có gì bàn cãi, rất đơn giản và dễ hiểu 👍 nhưng nếu con số n rất lớn vậy thì hỏng rồi, máy tính sẽ cần rất lâu để thực hiện cừng đấy phép tính và nếu vẫn cố chấp tính theo thì ta giả sử A + A mất 1s để tính thì tổng cần mất 214s để xong. OK</li><li>Nếu ta động não hơn một chút: 215 = $12^7 + 12^6 + 02^5 + 12^4 + 02^3 + 12^2 + 12^1 + 12^0$. Chỗ này khá dễ để phân tích nhỉ nhưng hồi trước mình cũng không biết tính đâu nên mình vẫn sẽ nói qua 1 chút:<ul><li>B1: Bạn mặc định toàn bộ bạn này sẽ được quy đổi và tính theo hàm có hệ số là mũ 2.</li><li>B2: Chọn 1 con số $2^x$ gần số cần tìm ở đây là $2^7$ = 128 gần 215 nhất. Nếu $2^8$ = 256 sẽ vượt quá con số cần tìm và nhân với $i \in {\{0, 1\}}$ ở đây và 1 vì $2^7$ hợp lệ.</li><li>B3: Tính hiệu còn lại sau khi đã tìm được 215 - $2^7$ = 87</li><li>B3: Lần lượt như thế x từ số (bắt đầu - 1) đến 0 sẽ đc thay = 6→5→4→3→2→1→0. Ta thấy $2^6$ hợp lệ và tính hiệu chỉ còn lại 23 nhưng $2^5$ = 32 thì không vì nó lớn hơn hiệu còn lại là 23 …</li></ul>Để ý thêm 1 chút ta sẽ nhận ra:$$ 215A = 2^7A + 2^6A + 2^4A + 2^2A + 2^1A + 2^0*A $$Và điều này vô hình chung rất thích hợp để tính toán:<ul><li>Điểm $2^0*A = A$ có sẵn</li><li>Điểm $2^1*A = 2A = A + A$</li><li>Điểm $2^2*A = 4A = 2A + 2A$</li><li>Điểm $2^3*A = 8A = 4A + 4A$</li><li>…</li><li>Điểm $2^7*A = 128A = 64A + 64A$</li></ul>Phép tính phía trước sẽ là bước tiến để phép tính phía sau thực hiện, các phép tính tăng lên theo cấp số nhân nên sẽ rất nhanh để có thể tiến được đến con số n 🚀 Các bạn hiểu tại sao tính theo hàm hệ số là mũ 2 chưa. Tính theo cách này chúng ta chỉ cần 8s để tính các điểm $2^0$ ⇒ $2^7$ và 7s để cộng các điểm đó lại với nhau. Tổng 15s &lt;&lt;&lt; siêu nhỏ so với 214s 🥰 nếu n siêu to thì con số này còn kinh khủng hơn nữa.</li></ul>Ngược lại, nếu chúng ta biết điểm đầu A và điểm cuối R là điểm cuối tính toán được yêu cầu tính n (bước tính) chính là bài toán ECDLP thì theo như phân tích bên trên nếu bạn không biết được n thì không thể tính ra dãy số để giúp phép tính nhanh hơn đồng nghĩa với việc bạn phải thử từng bước một.🕵️ 🤟 Đây chính là điều làm nên sự kì diệu giúp nó đứng lên top đầu trong mật mã: tính toán nhanh mà an toàn.

🍑 Đường cong Elliptic là ai mà cả thế giới phải ngắm nhìn 🍑

<h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Chưa biết làm gì, bạn đang mông lung giữa rừng công nghệ &lt;Mông lung giữa rừng bí pháp, tịch mật&gt;</li><li>Chạy đua theo công nghệ nhưng trình độ cảm thấy chững lại&lt;Tắc nghẽn đan điền&gt;</li><li>Ở đây mình sẽ đồng hành cùng bản làm 1 project siêu to khổng lồ của chính mình, sẽ cùng bạn đi đến cực hạn của công nghê để lột xác nó</li></ul>ok nói thế là bạn hiểu cần chuẩn bị 1 tâm hồn đẹp 🚀<h1>Kiến thức cần có:</h1><ul><li>Kiến thức cơ bản về html, css, js ở mức cơ bản sẽ tiếp nhận được ở các chương đầu</li><li>Kiến thức cơ bản về reactJs và nâng cấp hơn là nextJs ở các chương sau</li><li>Kiến thức cơ bản về git</li><li>Kiến thức sâu hơn về cách mà website hoạt động</li></ul>và xuất phát thôi nào 👨‍🦼<h1>Xuất phải điểm từ đáy công nghệ</h1>Khi mình viết Blog này mình cũng giống các bạn, à đôi khi mình còn không bằng các bạn đâu 💩 vừa học chậm, lúc nào cũng ngồi suy nghĩ 2 thì các bạn khác đã suy nghĩ 10 rồi. Mình còn mắc căn bệnh khó hiểu cái gì là phải hiểu đến cùng, mọi người nghĩ đó là tốt cho đến khi mình đặt câu hỏi dù hơi ngớ ngẩn nhưng “tại sao 1 + 1 bằng 2”, “tại sao hiệu điện thế lại là U=I.R”, mỗi câu hỏi như vầy luôn tiêu tốn thời gian của mình 1 đến 2 tuần. Thật bực bội khi không thể hiểu được và trong thế giới công nghệ này cũng vậy, 1 vạn câu hỏi vì sao luôn 😨 và mình mong muốn sau bài này giúp các bạn tiết kiệm nhiều thời gian để giúp ích cho đất nước 🇻🇳.Hãy học tập chăm chỉ kèm theo đó hãy áp dụng những thứ mình học được để giúp ích cho mọi người, học đi đôi với hành. Bài viết này mình làm ra không phải để hướng dẫn các bạn làm 1 blog hoàn chỉnh, đẹp đẽ ra sao đâu mà làm sao để các bạn đi từ đáy xã hội đi lên, mình sẽ cố gắng đi từ cái nhỏ nhất dễ nhất để đến khi nó không đủ dùng nữa mới nâng cấp chứ mình không đi thẳng vào các công nghệ mới xịn xò luôn 😍Có rất nhiều cách để làm ra 1 trang web nhưng thường chia làm 2 trường phái:<ul><li>Sử dụng bên thứ 3, từ giao diện người dùng, giao diện admin, hệ thống xử lý, nơi lưu trữ dữ liệu, … đều được phục vụ sẵn có và mình chỉ việc húp</li><li>Từ mình xây dựng từ a-z</li></ul>Nếu dùng cách 1 sẽ có khá nhiều cản trở cho mình:<ul><li>Tích hợp và ăn sẵn nhiều như vậy đương nhiên tốc độ giảm là điều đương nhiên, chậm chạp và nặng nề là những mỹ từ dùng để miêu tả cho nhưng dạng như này. Ví dụ mình chỉ cần giao diện người dùng mà ko cần mấy phần còn lại nhưng vẫn sẽ phải khởi tạo và chạy đầy đủ ⇒ không tối ưu</li><li>Khi làm việc mình muốn sửa đổi cấu trúc, sử đổi giao diện một cách dễ dàng nhưng vì là 1 hệ thống ăn liền điều này là khá khó ⇒ không linh hoạt</li></ul>⇒ Không đáp ứng được nhu cầu của mình nên mình đã làm phương án 2.<h1>Tự lực tự cường</h1><h2>v0.1.0: Đi từ bước nhỏ</h2>nhưng đừng có tryhard quá nhé 🤣🤣🤣 code vừa vừa thui cái quan trọng là mindset nên có sai các bạn thấy mình sai cứ góp ý nha.Đầu tiên để xây dựng được blog của bạn cần có giao diện Trang chủ. Xác định được mục tiêu rồi thì chúng ta tìm 1 giao diện đẹp trên mạng:<ul><li>Clone về nếu ngon nhất: một giao diện đáp ứng được các yếu tố html có class đọc dễ hiểu, sáng sủa và đi kèm đó là css cũng phải đầy đủ và dễ tuỳ chỉnh theo ý mình. Thường là có những bên sẽ free cho bạn thường là hơi xấu chưa ưng mắt lắm, còn nếu muốn đẹp mà họ còn cho nguồn code thì phải bỏ tiền</li><li>Tìm được giao diện đẹp tự code lại: Bạn mên suy nghĩ theo hướng mình hiểu được concept mà trang web định copy. Hiểu đươc nó bạn sẽ code thoáng tay hơn, thoải mái hơn và biến nó thành của mình thay vì là ngồi soi từng px 1 để rồi tốn cả đống thời gian.</li></ul>Tiếp đến nên chọn cái gì để có thể viết css một cách nhanh chóng và mượt mà thì mình khuyên bạn nên dùng Tailwind còn tại sao ư? Hãy vào đây để học về Tailwind nào.Sau khi chúng ta có 1 giao diện hoàn chỉnh cùng xem cần gì không nào 🙄 là tui tui dừng ở đây và chốt đây là v0.1.0 rồi vì đơn giản nhất mình chỉ muốn có 1 giao diện show cho người dùng thoi, không đọc ghi không tương tác chỉ là văn bản.<h2>v0.1.1: Nhặt sạn</h2>Bạn thấy bạn viết cũng ổn rồi đúng không. Ok phết nhưng nếu giữ suy nghĩ đấy thì chúng ta sẽ không có những vĩ nhân đâu. Liên tục đặt câu hỏi: “Còn có thể tốt hơn được không nhỉ ?” là những điều khiến ta trở nên chỉnh chu hơn.Tối ưu, dù chỉ là html css cũng cần phải tối ưu. Bạn đang xài Tailwind theo dạng CDN hãy xoá nó đi:<ul><li>Sử dụng tool của Tailwind nó giúp bạn dùng đến class thì có css tương ứng, dùng gì import đấy không thừa tràn làn như CDN.</li><li>Làm thêm bước nữa minify giúp loại bỏ khoảng cách để file nhẹ hơn nữa. Đỉnh lun 💥</li><li>Mỗi file html lại có file css tương ứng.</li><li>Việc tạo ra 1 file css giúp chúng ta cache lại được &lt;vũ khí này khá nặng đô đấy cache&gt;.</li></ul>Hãy dùng Prettier Tailwind để chúng ta có sự thống nhất trong cách viết code, thứ tự đặt tên class và nhớ tiny image nhé 😝 Đó là những gì ở phần này.<h2>v1.0.0: Bước ngoặt cuộc đời</h2>Khi mà lượng bài biết trong blog tăng lên, mình không thể sửa tay tối ưu hoá từng file như thế này được, ta cần BIG UPDATE nhưng sẽ là phần cơ bản nhất thui nhé:<ul><li>Database&lt;DB&gt; để lưu bài viết</li><li>Backend&lt;BE&gt; để tương tác DB</li><li>Frontend&lt;FE&gt; tương tác BE để hiện thị nội dung cho người dùng</li></ul>Và điều quan trọng là gì? là chưa ai đọc blog của mình cả nên tất cả phải FREE Muahaaaaaaaa 🤑 Mình ưu tiên chọn free trước nhé:<ul><li>DB mình chọn MongoDB: giai đoạn này mình chưa định hình được hết 1 blog cần những trường nào nữa ngoài những trường cơ bản nên cần lưu trữ dạng NoSQL. Mongo cho phép mình tạo 1 cluster free Kaka 🥰</li><li>Mình muốn Blog của mình có thể ServerSide-Rendering để có thể SEO và mang đi khoe với bè bạn. Cũng có rất nhiều lựa chọn nhưng mình chọn NextJs vì mình mới chỉ biết đến nó nên xin phép không so sánh hơn kém với các framework khác.</li></ul>Chọn được công nghệ vậy cùng bắt tay vào làm thôi.Khi bắt tay chuyển mình như này mình bắt đầu phải suy nghĩ nhiều hơn, có backend, db đồng nghĩa mình cần nhiều thứ hơn cái hmtl fix cứng dữ liệu kia. Đầu tiên khi làm 1 blog mình cần tạo bài viết đúng không, ở phiên bản cũ mình fix cứng dữ liệu nhưng mỗi khi có 1 bài mới thì lại phải copy pase … các thứ lại từ đầu và khi mình thay đổi layout tý thì ối dồi ôi 😱 nhưng khi đi trên con xe đời mới nó phải khác chứ, mình xây dựng 1 bảng lưu trữ bài viết và đi kèm đó là 1 bộ công cụ để nhập liệu bài viết.

Tự xây dựng Blog của bạn từ Zero 👶 → Hello 🦸‍♂️

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.Vì mình không có nhiều thời gian để có thể làm được một Blog hoàn chỉnh nên các bạn thông cảm nha. Hãy vào link sau để đọc được chi tiết bài viết vì ở dưới bị lỗi các công thức:<a href="https://kadpkt.notion.site/Ch-k-s-d0db818db12f4480a6a46d1adef56e02" target="_blank">https://kadpkt.notion.site/Ch-k-s-d0db818db12f4480a6a46d1adef56e02</a><h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Bạn muốn hiểu tại sao làm gì trên mạng blockchain cũng cần ký</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Đã từng giao dịch hoặc biết cách tương tác với ví</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1>Như đã biết hệ thống thành luỹ của chúng ta bây giờ vô cùng vững chắc, các thông tin gần như không thể bị thay đổi nhưng nếu lại thiếu một điều vô cùng quan trọng là “giặc bên trong”. Chống giặc ngoài đã khó, đã vất vả thì những tên giả mạo dân thường &lt;người dùng&gt; này còn đau đầu hơn. Không làm mà vẫn có ăn, vui chơi trên công sức mồ hôi người khác vậy điều chúng ta thiếu đó là gì mà không bắt được bọn này?Chính là XÁC MINH.Ví dụ: bạn A có 15k, bạn B đóng giả thành bạn A mua hàng và nợ ông chủ quán 10k &lt;nhưng ông chủ chưa đọc bài viết này nên không biết văn kiện nợ nần cần đóng dấu vân tay&gt;. Khi ông chủ quán đến đòi nợ, bạn A ngỡ ngàng hoang mang hoảng loạn 😵‍💫 đi tìm quan báo cáo mình không hề nợ ai cả. Quan gọi ông bán hàng và những người liên quan đến tra hỏi nhưng vì B đóng giả quá đỉnh nên không để lộ thông tin gì và A shock quá bất tỉnh luôn 💥Câu chuyện nhảm vừa rồi cho ta thấy một lỗ hổng đó chính là dù đã có bản ghi, bản ghi đã không bị thay đổi nhưng việc xác minh bản ghi là điều không thể, không có gì đối chứng hết. Nếu như có … à đúng rồi đấy, có cái thứ mà mình nói bên trên đó VÂN TAY thì mọi chuyện đã khác rồi.Kỹ thuật đóng dấu vân tay, ký tên, đóng con dấu đỏ trong lĩnh vực bảo mật được gọi là Chữ ký số. Qua lỗ hổng trên thì bạn đã biết rằng chữ kỹ số được áp dụng vào đâu và để làm gì rồi nhưng trong máy tính thì chữ kỹ số không dễ hình dung như dấu vân tay mà để xác minh 1 bản ghi thì cần một loại mã hoá: Mã hoá bất đối xứng và cụ thể thì Bitcoin và ETH đang dùng mật mã đường cong ECC&lt;Mình đã giới thiệu ở chương mã hoá rồi nhé&gt;.Vậy để tìm hiểu về chữ ký số hay cụ thể là EC??? ta hãy bắt đầu từ những thứ đơn giản nhất.<h1>Private Key là gì?</h1>Đây là chiếc chìa khóa cất giữ của cải gia tài của bạn, bạn đưa private key cho mình bạn mất hết, bạn để nhìn lén được private key bạn còn cái nịt và nếu bạn để mình hack được thì xin chia buồn với bạn, cái nịt cũng chẳng còn. Nghe qua thì thật đáng sợ phải không nhưng mà chỉ nổ to cho ghê gớm thôi 💣&nbsp;💥Private key &lt;PrK&gt; thực ra là con số rất lớn được sinh ngẫu nhiên. Ví dụ lấy ngẫu nhiên 1 con số trong khoảng từ {1,2,3,4,5} và kết quả là 5, 5 là PrK nhưng đời đâu dễ thế 💩&nbsp; PrK có độ lớn là 256 bit vì thế PrK là con số ngẫu nhiên trong khoảng {0,…,115792089237316195423570985008687907853269984665640564039457584007913129639935} 😳&nbsp;gì mà to thế:<ul><li>Min thì tương đương với 256bit 0 $\Harr$ 0</li><li>Max thì tương đương với 256bit 1 $\Harr$ 115792089237316195423570985008687907853269984665640564039457584007913129639935</li></ul>Các bạn có thể xem cách chuyển từ binary sang decimal<h2>Cách sinh số ngẫu nhiên</h2><ol><li>Random từng bit 1 đến khi đủ 256bit</li><li>Dùng hàm random số từ min → max</li><li>Dùng hàm Hash</li></ol><h2>Câu hỏi rất lớn ở đây là sinh ngẫu nhiên 2 số trùng nhau thì tôi sẽ bị lộ private key và mất hết số tiền trong đó à?</h2>Câu hỏi này rất đúng đó chớ và trên lý thuyết thì hoàn toàn là sinh được nhưng vấn đề là bao lâu. Câu hỏi này được chuyển thành bao lâu thì sẽ sinh được 2 số trùng nhau và lợi ích thu lại là gì 🕵️&nbsp;Theo nghiên cứu thì mất đến hàng triệu năm để có thể sinh được 2 số trùng nhau và cũng chả ai bỏ tài nguyên, tiền bạc và bảo với các chít 100 đời nhà mình để tìm được con số đó cả nên là bạn đừng lo nha.<h1>Public Key là gì?</h1>Public key &lt;PuK&gt; là con số được sinh ra từ PrK dựa theo đường cong Elliptic &lt;ECC&gt; mà các bạn sau khi đọc bài của mình về ECC thì cũng đã biết việc tính từ PuK sang PrK là điều cực kỳ khó khăn và lại tính theo con số triệu năm.<h1>Digital Signatures</h1>Khi các bạn đã hiểu về PrK và PuK rồi thì vấn đề duy nhất còn lại là làm sao tạo được con dấu chứng minh dữ liệu mới chính là mình đẩy lên, chính tay mình tiêu tiền để kẻ xấu không thể khai thác được.Ký: Đầu tiên mình “đóng dấu” - tạo ra chữ ký ECDSA(R, S) **bằng cách:<ul><li>Bước 1: Random ra 1 con số ngẫu nhiên gọi là k</li><li>Bước 2: Áp dụng ECC tính điểm P tương tự như PuK nhưng với n là số k chứ không phải PrK$$ P(x,y) = k*G $$Cuối cùng ta lấy ra Px và gọi đó là r</li><li>Bước 3: Tính s bằng công thức:$$ s = k^{-1}(z + d_{A} * r )\ (mod \ p) $$Trong đó:<ul><li>s: Signature</li><li>$k^{-1}$: nghịch đảo modulo của k</li><li>$z$: nội dung muốn ký sau khi hash</li><li>$d_{A}$: private key</li><li>$r$: tọa độ x của điểm P vừa tính bên trên</li></ul></li></ul>⇒ Vậy là chúng ta đã ký xong rồi đó và bản ghi sẽ được gửi thêm r và sVerify: “Đóng dấu” xong rồi thì phải kiểm tra chữ ký xem đúng không, đúng thì mình đó chính là giao dịch của mình thật còn không đúng thì còn kêu oan được chứ:<ul><li>Bước 1: Dùng PuK để tính hàm sau:$$ P = s^{-1} z G \ + \ s^{-1} r Q_{A} $$Trong đó:<ul><li>$s^{-1}$: nghịch đảo modulo của s</li><li>$G$: điểm bắt đầu trong ECC</li><li>$Q_{A}$: public key</li></ul></li><li>Bước 2: So sánh tọa độ x của P nếu trùng khớp kết quả với r ta nói rằng chữ ký hợp lệTại sao lại như vậy thì cùng phân tích hàm số ở trên.Giả sử $Q_{A} = d_{A}*G$Thay vào P ta có:$P = s^{-1} z G \ + \ s^{-1} r d_{A} G = (z + r d_{A}) s^{-1} G$Tiếp tục bên trên có công thức tính $s$ thì ta tính $s^{-1}$ rồi thay vào P:$P = (z + r d_{A}) (z + r d_{A})^{-1} (k^{-1})^{-1} * G$$\Harr P = k*G$ và đúng bằng công thức tính P ban đầu.</li></ul>Ta vừa chứng munh rằng nếu đưa đúng PrK để ký thì với PuK hoàn toàn chứng mình được chữ ký hợp lệ.

🤬 Bắt lấy kẻ trộm kìa, tôi có bằng chứng nè 📝

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.<h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Những bạn nào hay thắc mắc đào coin là gì</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Đã từng sử dụng nghe nói về đào coin</li><li>Một chút lịch sử tiến hóa con người</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1>Chưa nói đến Blockchain thì trong đời thường bằng chứng là 1 điều gì đấy rất quan trọng. Bằng chứng giúp một con người có thể được minh oan, có thể khiến một người bị gán tội. Bằng chứng giúp những người lãnh đạo biết được công hiến của từng nhân viên và có phần thưởng xứng đáng.Trong mạng lưới Blockchain cũng vậy, bằng chứng giúp cho mạng lưới biết được công sức của bạn đến đâu và trả thưởng xứng đáng cho bạn. Có rất nhiều loại bằng chứng trong Blockchain:<ul><li>Proof of work</li><li>Proof of stake</li><li>Proof of authority</li></ul>Có thể nói thực ra code là những dòng mã vô vị nhưng lại mang tư tưởng của cuộc sống một cách rõ nét. Từ thời xa xưa khi mà con người mới vẫn trong thời kỳ chưa có kỹ thuật hiện đại thì sức khoẻ chính là thứ khiến họ có giá trị. Nếu họ càng khoẻ thì họ sẽ càng kiếm được nhiều của cải, săn bắt được nhiều thú hơn, hái được nhiều hoa quả hơn, chặt được nhiều gỗ hơn hay chính là đào được nhiều vàng hơn (bằng chứng công việc).<h1>Proof of work</h1>Trong máy tính, chúng ta không thể đào “vàng” được đúng không, vậy sẽ là đào thứ gì 🤔? Cùng ngồi lại và phân tích một tý, “đào” vừa là một hành động tìm kiếm và kết quả đầu ra phải là tìm kiếm được một điều gì đấy.Bằng chứng công việc trong máy tính ám chỉ máy tính phải chứng minh mình đã làm việc bằng cách làm một tác vụ nào đó, VD: chạy 100 vòng lặp, tính 1+1 bằng mấy, tính 2^256 + 1 bằng mấy, hoặc giải 1 bài toán, … và À ✨ các bạn còn nhớ đến chuỗi khối chứ ở đó có 1 tác vụ là tính toán hàm băm (Hash) chứ 👉 Bài toán này hơi đơn giản quá và chưa mất công sức để được gọi là “đào” vị vậy họ nghĩ ra thêm điều kiện để bài toán phức tạp hơn:<ul><li>Độ khó&lt;Difficulty&gt;: sẽ quy định đầu ra của Hash&lt;hàm băm của bản ghi&gt; sẽ phải đáp ứng điều kiện những chữ cái đầu tiên từ trái → phải bắt đầu từ N số 0 - N ở đây chính là độ khó</li></ul>Nhưng để có thể thay đổi hàm băm ta cần 1 con số chèn vào trong bản ghi đó và ta gọi con số đó là nonce. Con số này có thể random, hay cũng có thể tịnh tiến để chung quy lại máy tính phải chạy rất nhiều số, phải hì hục thay từng con số để tìm ra được con số thoả mãn.VD: Ta có bản ghi 1, Nội dung, vì là bản ghi đầu nên PreHash = 0, nonce chạy từ 0 → vô cùng. Hãy tính Hash của bản ghi sao cho N = 1<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</th><th colspan="1" rowspan="1">Dũng chi tiêu 3k</th><th colspan="1" rowspan="1">0</th><th colspan="1" rowspan="1">0 → vô cùng</th><th colspan="1" rowspan="1">?</th></tr></tbody></table>Ta thay từng nonce tịnh tiến:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">0</th><th colspan="1" rowspan="1">69116…</th><th colspan="1" rowspan="1">4</th><th colspan="1" rowspan="1">3ce5f…</th><th colspan="1" rowspan="1">8</th><th colspan="1" rowspan="1">9b39f…</th><th colspan="1" rowspan="1">12</th><th colspan="1" rowspan="1">c66b6…</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">1</td><td colspan="1" rowspan="1">3457e…</td><td colspan="1" rowspan="1">5</td><td colspan="1" rowspan="1">f11d0…</td><td colspan="1" rowspan="1">9</td><td colspan="1" rowspan="1">79dd9…</td><td colspan="1" rowspan="1">13</td><td colspan="1" rowspan="1">f840e…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">2</td><td colspan="1" rowspan="1">1a524…</td><td colspan="1" rowspan="1">6</td><td colspan="1" rowspan="1">44865…</td><td colspan="1" rowspan="1">10</td><td colspan="1" rowspan="1">1455e…</td><td colspan="1" rowspan="1">14</td><td colspan="1" rowspan="1">3f17a…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">3</td><td colspan="1" rowspan="1">d3277…</td><td colspan="1" rowspan="1">7</td><td colspan="1" rowspan="1">d6fbf…</td><td colspan="1" rowspan="1">11</td><td colspan="1" rowspan="1">3eab6…</td><td colspan="1" rowspan="1">15</td><td colspan="1" rowspan="1">7ec14…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1"></td><td colspan="1" rowspan="1"></td><td colspan="1" rowspan="1"></td><td colspan="1" rowspan="1"></td><td colspan="1" rowspan="1"></td><td colspan="1" rowspan="1"></td><td colspan="1" rowspan="1">16</td><td colspan="1" rowspan="1">0901d…</td></tr></tbody></table>Và dừng lại ở nonce = 16 vì Hash = 0901d… đã thoả mãn có 1 ký tự 0 (N = 1)Nếu giả sử nonce = 7 có Hash = 00fbf… thì chúng ta cũng dừng luôn ở 7 vì có 2 ký tự 0 &gt; so với đề bài yêu cầu là 1.Đây là ví dụ cơ bản nhất còn nonce trong thực tế thì tuỳ vào thuật toán sẽ có những cách khác nhau.<hr>Khi con người phát triển hơn, máy móc hiện đại xuất hiện, sức lực con người thay thế bằng sức máy thì của cải lúc này được xem như chìa khoá. Ai nắm giữ nhiều tài sản hơn thì đó chính là bằng chứng cho thấy họ làm việc hiệu quả hơn (bằng chứng nắm giữ tài sản).<h1>Proof of stake</h1>Vì PoW có nhược điểm lớn:<ul><li>Thời gian xác nhận các giao dịch hay còn gọi là hash bản ghi để tạo thành chuỗi khối là cực kỳ lâu vì muốn chứng minh sức lao động thì lao động càng nhiều càng tốt. Hãy cùng xem ví dụ sau:Một cánh đồng &lt;1 bản ghi cần Hash&gt; nếu càng nhiều người cày &lt;nghĩa là sử dụng càng nhiều tài nguyên máy tính tính toán: có thể là nâng cấp 1 máy tính cấu hình xịn, có thể là sử dụng thật nhiều máy tính&gt; thì càng nhanh hoàn thành công việc.⇒ Việc tính toán Hash nhanh như vậy khiến việc tấn công là quá dễ dàng ⇒ tăng độ khó lên &lt;tăng N lên&gt;</li><li>Tiêu tốn 1 lượng tài nguyên khổng lồ, nếu chỉ đơn giản N=1 thì lại không hề phức tạp, nhưng nếu là N=100 thì sao. Quả là một quá trình kinh khủng và nếu chỉ dùng 1 chiếc máy tính cơ bản, mình nghĩ nó sẽ xin nghỉ việc sau 1 ngày vì quá mệt mỏi. Không những thế còn hại đến môi trường vì dùng điện để chạy máy tính, điện để làm mát máy tính mà điện thì có từ đâu…</li></ul>Vì những nhược điểm cản trở nhân loại tiến xa hơn nên PoS sinh ra để khắc phục nó:Như mình đã nói đoạn mở đầu, PoS là bằng chứng tài sản vì vậy cần có một cơ chế thuật toán hoàn toàn mới giảm bớt tính toán và liên quan đến tài sản. Sẽ không còn độ khó &lt;Difficulty&gt; trong thuật toán nữa để loại bỏ cơ chế đào cổ hủ mà thay vào đó là cơ chế thưởng và phạt, thay vì thi nhau giải một bài toán khó thì giờ đây họ chọn ra một người để giải bài toán ở mức độ cơ bản, nếu người được chọn giải đúng họ sẽ được thưởng còn nếu họ cố tình giải sai nhằm tấn công hệ thống thị sẽ bị phạt rất nặng. 🙌🙌🙌 Yeahhh thật tuyệt khi bảo vệ được trái đất 🌏 thân yêu các bạn nhỉ.Có rất nhiều cách để bạn triển khai mô hình này, tất cả đều có điểm chung là bạn phải đưa cho hệ thống nắm giữ tài sản của mình &lt;hay còn gọi cách khác là Stake&gt; khi bạn là người được chọn nếu giải đúng: tiền về túi bạn 💵. Nếu bạn nói xấu gì về blog tâm huyết này mà tôi nghe được: bạn mất sạch 💀 (gửi Hash sai lệch với dữ liệu 🤣). Vậy chọn ai:<ul><li>Có thể là chọn người giàu nhất nhưng tốt nhất không nên làm thế vì hệ thống sẽ trả thưởng cho người giàu và cứ như thế họ sẽ luôn là người được hệ thống chọn - Tiền chảy chỗ trũng</li><li>Có thể là chọn ra người trung bình, khi họ có tiền thưởng họ nhiều tiền lên và nhường cơ hội lại cho các bạn khác. 💩 thật tốt bụng nhưng nope, bạn đã bị sập bẫy:Có 5 người lần lượt Stake:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">người 1</th><th colspan="1" rowspan="1">người 2</th><th colspan="1" rowspan="1">người 3</th><th colspan="1" rowspan="1">người 4</th><th colspan="1" rowspan="1">người 5</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">10 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">20 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">30 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">40 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">50 đồng</td></tr></tbody></table>và mỗi lần giải xong bài toán được thưởng 15 đồng. Sau 5 chu kỳ &lt;các bạn tự tính nhé&gt;:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">người 1</th><th colspan="1" rowspan="1">người 2</th><th colspan="1" rowspan="1">người 3</th><th colspan="1" rowspan="1">người 5</th><th colspan="1" rowspan="1">người 4</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">10 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">20 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">60 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">65 đồng</td><td colspan="1" rowspan="1">70 đồng</td></tr></tbody></table>Như các bạn thấy 🤣🤣🤣 tưởng chừng như mạng lại công bằng nhưng 50% còn lại đang than khóc và chuẩn bị đấm bọn phía trên đến nơi vậy 💢</li><li>Có thể là chọn ra người nghèo nhất và có vẻ mọi thứ có vẻ hợp lý hơn và công bằng với tất cả mọi người. Oki vẫn ổn cho đến khi bạn nhận ra rằng những người nghèo họ quá nghèo so với mấy ông lớn trên cùng, số tiền thưởng thêm mãi không ăn thua để so với mấy ông lớn và mấy ông lớn đợi mãi không đến lượt nên bực quá rút hết tiền. Hệ thống của chúng ta tèo.</li></ul>Chúng ta đã đặt ra 1 số giả thuyết nhưng chưa tìm được phương án phù hợp. Vậy bạn có nghĩ ra được phương án nào hay không, giơ tay lên nào 🙋‍♂️ 3p suy nghĩ tý nha. 3. 2. 1…Chúng ta cùng xem phương án sau đây nha:Không thể chọn 1 tệp người nào đấy được vì sẽ không công bằng cho tất cả mọi người. Đơn giản thôi ta chọn ngẫu nhiên một người trong nhiều người đấy.Vậy tôi chỉ cần Stake 1 lượng nhỏ nhất theo hệ thống yêu cầu là được đúng không? Cũng hơi bất hợp lý thật vì không có ưu ái gì cho những người Stake nhiều tài sản cả ⇒ cho họ thêm 1 chút may mắn bằng cách phần trăm tỷ lệ chọn ngẫu nhiên của họ sẽ cao hơn mọi người.Thêm một chút nữa cho hứng thú đó là cũng tăng phần trăm tỷ lệ chọn ngẫu nhiên cho những ai có thời gian Stake lâu.Có đúng những gì bạn đang nghĩ không 🥰<hr>Thời gian dần qua thì tài sản tích luỹ được trong một nhóm người giàu càng gia tăng hơn điều này khiến cho những dân đen cảm thấy không hài lòng, cần có một cuộc cách mạng ở đây. Họ vùng lên đấu tranh cho một xã hội dân chủ, giúp mọi người có động lực cống hiến bảo vệ xã hội tốt đẹp hơn là chạy theo đồng tiền và như thế họ chọn ra những người có danh tiếng tốt, uy tín cao để lên làm người lãnh đạo (bằng chứng uỷ quyền).<h1>Proof of authority</h1>Nhìn vào điều cốt lỗi thì PoS về công nghệ đã hoàn thiện hơn PoW rất nhiều rồi, thứ mà nó cần chỉ là làm sao để có thể nhanh hơn và bảo mật hơn.Sự công khai về danh tính cùng với đó là uy tín được xây dựng theo thời gian ⇒ giúp hệ thống bảo mật hơnSố lượng người đáp ứng đủ điều kiện sẽ là con số nhỏ ⇒ giúp hệ thống hoạt động nhanh hơn

Đồng thuận có phải cái bắt tay không 🤝 hay chỉ là mõm 🤐

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.<h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Tại sao mọi người bảo Blockchain là mạng ngang hàng</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Đã từng sử dụng Internet, Website</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1>Sau khi chúng ta đã có 1 bức tường thành vững chắc, chúng ta phải nhân bản ra rất nhiều thành, càng nhiều thành luỹ càng vững chắc và để các thành có thể liên lạc với nhau người ta đã tạo ra mạng lưới trao đổi thông tin.Đơn thuần mọi người sẽ nghĩ ngay đến mạng server client nhưng điều tồi tệ ở đây mang tên kiểm soát. Chính mô hình Server-Client này mang lại nhiều ưu điểm nhưng cũng có nhược điểm mà lại chính blockchain đã khắc phục triệt để khuyết điểm này “Decentralization - Blockchain không có một tổ chức hoặc cá nhân trung tâm để quản lý hệ thống”. Các thông tin các nhân của người dùng được khai thác triệt để bơi các ứng dụng do đó chúng ta cần 1 mô hình mạng mới.Hệ thống mạng ngang hàng Peer to Peer viết tắt thành P2P đã vào cuộc và cho thấy mình là 1 đối thủ không thể xem thường khi trả lại dữ liệu về tay tất cả mọi người, ai cũng bình đẳng.Vậy mạng hàng là gì ? nói nhiều thế các bạn tưởng khó quá nhưng không, khi tư tưởng được thông suốt thì tất cả đều trở nên đơn giản hơn rất nhiều 😍 Let’s goKhi nói tới Server-Client các bạn nghĩ tới một mô hình như nào:<ul><li>Client &lt;giao diện bên người dùng&gt; sẽ nhận thao tác người dùng ⇒ bắn yêu cầu lên Server</li><li>Server dùng bộ não của mình nghĩ nghĩ ⇒ trả kết quả về cho Client</li><li>Client nhận được kết quả ⇒ show lên cho người dùng</li></ul>Thông thường là vậy và Server là người cầm dữ liệu và ông ý nói “Tao thích làm gì kệ tao, đưa dự liệu cho ta và tao có quyền làm gì tao muốn”. Hừm tức quá đi 😡😡😡Khi nói tới P2P thì sao:<ul><li>Máy thứ 1 khi nhận được yêu cầu ⇒ nó suy nghĩ ⇒ nghĩ ra rồi ⇒ <s>nó trả kết quả về cho</s> ⇒ nó thông bao lên cho mạng toàn mạng lưới</li><li>Máy thứ 2 nhận được thông tin từ máy 1 ⇒ lại suy nghĩ &lt;bọn máy tính này rất thích suy nghĩ, mình cũng thế 🤣&gt; ⇒ nghĩ ra rồi</li><li>Máy 3 cũng giống máy 2</li></ul>Vậy các máy khi xử lý xong yêu cầu sẽ thông báo lên mạng (Gồm các máy tính ngang hàng). Ôi ông này nói nhiều vaxxx chả hiểu gì!!! Mình muốn các phải cùng mình vừa đọc, vừa học nhưng phải cùng mình suy nghĩ, đấy mới là cách học hiểu quả 💯. Tiếp tục mình cũng hiểu các bạn đang thắc mắc gì mà “Cái thông báo nó là cái gì? Thông báo? Chả nhẽ máy nó gõ của alo từng nhà bảo tao có dữ liệu mới à”. ĐÚNG, chính xác rồi chứ còn gì nữa 🤣Giả sử mạng lưới ngang hàng có 5 máy tính kết nối với nhau và đều mở cổng chạy ứng dụng:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Máy 1</th><th colspan="1" rowspan="1">113.178.53.79</th><th colspan="1" rowspan="1">3000</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Máy 2</td><td colspan="1" rowspan="1">103.200.21.192</td><td colspan="1" rowspan="1">5000</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Máy 3</td><td colspan="1" rowspan="1">128.46.104.20</td><td colspan="1" rowspan="1">4000</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Máy 4</td><td colspan="1" rowspan="1">104.21.36.4</td><td colspan="1" rowspan="1">2000</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Máy 5</td><td colspan="1" rowspan="1">52.85.158.101</td><td colspan="1" rowspan="1">3008</td></tr></tbody></table>và mỗi máy:<ol><li>sẽ cầm cái bảng này &lt;quan trọng nhất đấy nha&gt;</li><li>chạy chung 1 nguồn code &lt;để cùng có api&gt;</li></ol>Ok và cùng xem thông báo là gì nào:<ul><li>Máy 1 xử lý thông tin xong ⇒ chạy vòng loop qua mảng 4 phần từ (mảng trên 5 trừ chính nó) ⇒ có ip, có port, có api nhận thông tin ví dụ IP:PORT/nhan-thong-bao. Ping<ul><li>Máy 2: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li><li>Máy 3: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li><li>Máy 4: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li><li>Máy 5: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li></ul></li><li>Máy 2 xử lý thông tin xong ⇒ chạy vòng loop qua mảng 4 phần từ (mảng trên 5 trừ chính nó) ⇒ có ip, có port, có api nhận thông tin ví dụ IP:PORT/nhan-thong-bao. Ping<ul><li>Máy 1: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li><li>Máy 3: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li><li>Máy 4: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li><li>Máy 5: Pong, nhận được dữ liệu qua /nhan-thong-bao</li></ul></li><li>Cứ như thế các máy đều ngang hàng với nhau khi xử lỹ xong dữ liệu thì đều thông báo cho mọi người. Ai cũng cầm dữ liêu - rất bình đẳng.</li></ul>⇒ Chốt lại thông báo đến các máy hay mạng ngang hàng thực ra là các máy gọi tới nhau.Dễ ợt đúng không và những điều đó tạo nên một mạng lưới tuyệt vời chỉ là Ping, Pong nhiều để thông báo toàn mạng lưới nên vấn đề tối ưu hết sức là cần thiết.

Mạng ngang hàng: Bức tường thành 🏯 hay chỉ là tờ giấy 🛖

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.<h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Khái niệm đầu tiên cần biết về Blockchain</li><li>Cái tên Blockchain xuất phát từ đâu</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Biết tiêu tiền</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1>Sau khi đi qua 1 chương nặng nề về kiến thức khiến bạn hoa mắt, chóng mặt, váng đầu thi chúng ta sẽ đi vào 1 thứ nhẹ nhàng hơn, 1 bữa ăn nhẹ đầu giờ chiều. Chuỗi khối - blockchain và đúng như tên gọi của nó, công nghệ này áp dụng những kiến thức về mã hóa để xây dựng nên 1 bức tường vững chắc, không thể xuyên thủng.Chúng ta hay cùng xem dữ liệu được xử lý khi CÓ và KHÔNG áp dụng chuỗi khối sẽ thế nào nha:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 2k</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 5k</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X vừa tiêu 9k</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y vừa mua 1k</td></tr></tbody></table>có vẻ đây là cách mà các bản ghi được lưu trong DB, không có tính liên kết. Các bạn sẽ nói có thể thêm trường mà, Hừm 🤨:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</th><th colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 2k</th><th colspan="1" rowspan="1">0</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td><td colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 5k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X vừa tiêu 9k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 4</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y vừa mua 1k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td></tr></tbody></table>ồ có vẻ chúng ta có sự liên kết ở đây rồi đó. Mọi thứ có vẻ ô kê hơn rồi nhưng nếu tôi vô tình để ai động vào máy tính mình, họ sẽ làm mọi thứ tệ hơn:<ul><li>Nguyên trạng</li></ul><table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</th><th colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 2k</th><th colspan="1" rowspan="1">0</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td><td colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 5k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X vừa tiêu 9k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 4</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y vừa mua 1k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td></tr></tbody></table><table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Tôi</th><th colspan="1" rowspan="1">7k</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X</td><td colspan="1" rowspan="1">5k</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y</td><td colspan="1" rowspan="1">10k</td></tr></tbody></table><ul><li>Sau khi những kẻ tàn nhẫn muốn tôi bại sản:</li></ul><table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</th><th colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 7k</th><th colspan="1" rowspan="1">0</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td><td colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 7k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X vừa tiêu 9k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 4</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y vừa mua 1k</td><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td></tr></tbody></table><table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Tôi</th><th colspan="1" rowspan="1">0k</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X</td><td colspan="1" rowspan="1">5k</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y</td><td colspan="1" rowspan="1">10k</td></tr></tbody></table>Ựa tôi mất hết tiền nhưng lại không làm gì được nhưng không sao các bạn yên tâm, tý tôi sửa lại là được và đây cũng chính là lý do khiến mô hình trên dù hợp lý nhưng vẫn không đạt:&lt;aside&gt; ✅ Không thể thay đổi&lt;/aside&gt;Vì vậy chúng ta cần 1 chút thay đổi ở đây và mọi thứ sẽ theo đúng theo gọi của nó &lt;Chuỗi khối&gt;<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</th><th colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 2k</th><th colspan="1" rowspan="1">0</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td><td colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 5k</td><td colspan="1" rowspan="1">9609ee605e…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X vừa tiêu 9k</td><td colspan="1" rowspan="1">9b8a66ae37…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 4</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y vừa mua 1k</td><td colspan="1" rowspan="1">b9c0b1bcf0…</td></tr></tbody></table>Tôi vừa làm gì á. 😈 tôi vừa áp dụng 72 phép biến hóa để khiến bản ghi của chúng ta trong loằng ngoằng và ma mị hơn, họ nhìn vào sợ mà không dám sửa nữa 😛😛😛Tôi vừa áp dụng những thứ chúng ta học bên trên. Cốt lõi của vấn đề là “Immutability - Một khi dữ liệu được ghi vào blockchain, nó không thể được chỉnh sửa hoặc xóa” vậy hãy cùng tìm cách nào:Khiến cho các bản ghi không thể bị sửa đổi ⇒ không thể nào, lỗ hổng xảy ra là điều không thể tránh khỏi và kể cả không phải người ngoài sửa thì cũng có thể là người trong nội bộ sửa.Thay vì cố gắng suy nghĩ theo cách ngăn cấm các hành vi, chúng ta tiến hành xác minh các thông tin bằng cách băm các thông tin trước đó và lưu lại ở các bản ghi ngay sau:<ul><li>Bản ghi 1, Tôi vừa tiêu 2k vì là bản ghi đầu tiên mà trong blockchain họ thường gọi là genesis nên sẽ có mã liên kết là 0</li><li>Bản ghi 2, Tôi vừa tiêu 5k và điều QUAN TRỌNG nằm ở đây: mã liên kết với bản ghi 1 sẽ chính là dữ liệu của nó được băm ra</li><li>Bản ghi 3, Bạn X vừa tiêu 9k, mã liên kết với bản ghi 2 sẽ chính là dữ liệu của nó được băm ra</li></ul>⇒ Cứ như thế chúng ta đã có 1 liên kết rất đầy đủ tạo thành chuỗi các bản ghi &lt;khối dữ liệu&gt; ⇒ có chuỗi khối.Chúng ta vừa đi qua luồng chính nhưng bạn hãy nhìn lại và tìm xem còn vấn đề gì không 🤔 3 phút nhé… Gợi ý nha nếu tôi vẫn cố tình sửa dữ liệu thì sao ?Theo đúng những gì mà chúng ta hấp thu nó sẽ như này:<ul><li>Thay đổi bản ghi 1 số bất kỳ ⇒ dữ liệu đầu vào thay đổi ⇒ hàm băm thay đổi</li><li>Hàm băm ở trên thay đổi ta đối chiếu với mã liên kết bên dưới (ở bản ghi 2) là sẽ thấy ngay được sự sai sót này: Hàm băm mới ở trên # với cái ta lưu</li><li>Cố chấp thay thế mã liết kết ở bản ghi 2 sẽ lại dính với bản ghi 3</li><li>Cứ thế bản sẽ phải thay thế đến hết …</li></ul>Ơ nhưng mà thế là vẫn chuẩn mà sai ở đâu 😐 &lt;Ô lừa bọn tôi à&gt;. Không không nếu đến bản ghi cuối cùng thì sao 🤣🤣🤣 chúc mừng bạn nào đã tìm ra lỗ hổng nha và không tìm được cùng không sao, trước tôi còn không có ai hướng dẫn nữa là. Bản ghi cuối cùng sẽ chẳng có mã liên kết nào đằng sau để đối chứng cả nên sửa gì tùy ý.Giải pháp:Vừa nãy ta băm cả bản ghi và truyền vào mã liên kết bản ghi ngay sau. Đúng như chưa đủBây giờ ta băm cả dữ liệu và lưu ngay vào bản ghi đấy ⇒ Vậy là vừa xác minh được dữ liệu trong bản ghi vừa có liên kết bản ghi trước. Ta gọi mã liên kết là Prev Hash hoặc Parent Hash và băm dữ liệu lưu ngay vào bản ghi đấy gọi là Hash.<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 1</th><th colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 2k</th><th colspan="1" rowspan="1">0</th><th colspan="1" rowspan="1">a295084d27…</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 2</td><td colspan="1" rowspan="1">Tôi vừa tiêu 5k</td><td colspan="1" rowspan="1">a295084d27…</td><td colspan="1" rowspan="1">cd53143fdf…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 3</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn X vừa tiêu 9k</td><td colspan="1" rowspan="1">cd53143fdf…</td><td colspan="1" rowspan="1">ade6212797…</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">Bản ghi 4</td><td colspan="1" rowspan="1">Bạn Y vừa mua 1k</td><td colspan="1" rowspan="1">ade6212797…</td><td colspan="1" rowspan="1">66d6da8df2…</td></tr></tbody></table><h1>Nếu các bạn muốn bắt tay vào kiểm thử:</h1><ol><li>Vào trang web:SHA256</li><li>Điền vào input:&lt;aside&gt; 👉🏿 Bản ghi 1 Tôi vừa tiêu 2k 0&lt;/aside&gt;</li><li>Kết quả thu được:a295084d2718640ab343c0c897483242fd990a387c5fd441474732cfd6a9d5f1là hàm băm SHA256 nội dung của bản ghi 1</li><li>Nếu input là:&lt;aside&gt; 👉🏿 Bản ghi 2 Tôi vừa tiêu 5k a295084d2718640ab343c0c897483242fd990a387c5fd441474732cfd6a9d5f1&lt;/aside&gt;</li><li>Kết quả thu được:cd53143fdfa8a24f67f97d62f9dbdf2cd5a93cbd1c159787b0223359404e6f52là hàm băm SHA256 nội dung của bản ghi 1 và trong đó có mã liên kết với bản ghi 1</li></ol>

🌅 Ánh sáng phía cuối con đường: Cách mà blockchain khiến chúng ta tin tưởng 🌅

Chao xìn mọi người lại là mình đây Nhabachoc KAD.<h1>Bài viết này có dành cho bạn?</h1><ul><li>Muốn biết xuất phát điểm của bảo mật thông tin</li></ul><h1>Hành trang cần chuẩn bị:</h1><ul><li>Một cái đầu lạnh và trái tim nóng</li></ul><h1>Cùng tắt đèn bật ý tưởng, gét go 🪄</h1><h2>1. Dịch vòng</h2>Đơn giản chỉ là gán A-Z tương ứng 0-25<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">A</th><th colspan="1" rowspan="1">B</th><th colspan="1" rowspan="1">C</th><th colspan="1" rowspan="1">D</th><th colspan="1" rowspan="1">E</th><th colspan="1" rowspan="1">F</th><th colspan="1" rowspan="1">G</th><th colspan="1" rowspan="1">H</th><th colspan="1" rowspan="1">I</th><th colspan="1" rowspan="1">J</th><th colspan="1" rowspan="1">K</th><th colspan="1" rowspan="1">L</th><th colspan="1" rowspan="1">M</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">0</td><td colspan="1" rowspan="1">1</td><td colspan="1" rowspan="1">2</td><td colspan="1" rowspan="1">3</td><td colspan="1" rowspan="1">4</td><td colspan="1" rowspan="1">5</td><td colspan="1" rowspan="1">6</td><td colspan="1" rowspan="1">7</td><td colspan="1" rowspan="1">8</td><td colspan="1" rowspan="1">9</td><td colspan="1" rowspan="1">10</td><td colspan="1" rowspan="1">11</td><td colspan="1" rowspan="1">12</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">N</td><td colspan="1" rowspan="1">O</td><td colspan="1" rowspan="1">P</td><td colspan="1" rowspan="1">Q</td><td colspan="1" rowspan="1">R</td><td colspan="1" rowspan="1">S</td><td colspan="1" rowspan="1">T</td><td colspan="1" rowspan="1">U</td><td colspan="1" rowspan="1">V</td><td colspan="1" rowspan="1">W</td><td colspan="1" rowspan="1">X</td><td colspan="1" rowspan="1">Y</td><td colspan="1" rowspan="1">Z</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">13</td><td colspan="1" rowspan="1">14</td><td colspan="1" rowspan="1">15</td><td colspan="1" rowspan="1">16</td><td colspan="1" rowspan="1">17</td><td colspan="1" rowspan="1">18</td><td colspan="1" rowspan="1">19</td><td colspan="1" rowspan="1">20</td><td colspan="1" rowspan="1">21</td><td colspan="1" rowspan="1">22</td><td colspan="1" rowspan="1">23</td><td colspan="1" rowspan="1">24</td><td colspan="1" rowspan="1">25</td></tr></tbody></table>chúng ta muốn ẩn giấu đoạn văn gốc trong phương pháp này sử dụng cách tịnh tiến ký tự với k là bước tịnh tiến. VD A với k = 5 ta có:<ul><li>A tương ứng với 0 ⇒ 0 + k = 0 + 5 = 5 tương ứng với F</li></ul>rất dễ nhưng nếu là Y thì sao? Chúng ta sẽ xoay một vòng 24 → 25 → 0 → 1 → 2 → 3.Khi mà phép toán cứ quay theo 1 chu kỳ thì ta dùng phương thức mod (tìm số dư của phép chia 2 số). ****VD:<ul><li>Phép tính 2 mod 5 = 2 vì 2 chia 5 bằng 0 dư 2</li><li>Phép tính 9 mod 5 = 4 vì 9 chia 5 bằng 1 dư 4</li><li>Phép tính 10 mod 5 = 0 vì 10 chia 5 bằng 2 dư 0</li></ul>⇒ Ta thấy ngay với bảng chữ là hữu hạn ký tự (26) vì vậy không thể tịnh tiến quá 26 nên sẽ xoay vòng thành n chu kỳ và ta chỉ cần quan tâm đến phần lẻ không quay hết chu kỳ.k = 3 được gọi là mã Ceasar đã từng được Julius Ceasar - một danh tướng thời La mã sử dụng<h2>2. Thay thế</h2>Đúng với cái tên thay thế là thay thế từ ký tự này sang ký tự khác với các ký tự được quy ước từ trước. Chia ra làm:<ul><li>1 bảng mã hoá và 1 bảng giải mã</li><li>Chữ thường (bản rõ) ⇒ mã hoá ⇒ chữ in hoa (bản mã) và ngược lại</li></ul>Bảng mã hoá:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">a</th><th colspan="1" rowspan="1">b</th><th colspan="1" rowspan="1">c</th><th colspan="1" rowspan="1">d</th><th colspan="1" rowspan="1">e</th><th colspan="1" rowspan="1">f</th><th colspan="1" rowspan="1">g</th><th colspan="1" rowspan="1">h</th><th colspan="1" rowspan="1">i</th><th colspan="1" rowspan="1">j</th><th colspan="1" rowspan="1">k</th><th colspan="1" rowspan="1">l</th><th colspan="1" rowspan="1">m</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">X</td><td colspan="1" rowspan="1">N</td><td colspan="1" rowspan="1">Y</td><td colspan="1" rowspan="1">A</td><td colspan="1" rowspan="1">H</td><td colspan="1" rowspan="1">P</td><td colspan="1" rowspan="1">O</td><td colspan="1" rowspan="1">G</td><td colspan="1" rowspan="1">Z</td><td colspan="1" rowspan="1">Q</td><td colspan="1" rowspan="1">W</td><td colspan="1" rowspan="1">B</td><td colspan="1" rowspan="1">T</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">n</td><td colspan="1" rowspan="1">o</td><td colspan="1" rowspan="1">p</td><td colspan="1" rowspan="1">q</td><td colspan="1" rowspan="1">r</td><td colspan="1" rowspan="1">s</td><td colspan="1" rowspan="1">t</td><td colspan="1" rowspan="1">u</td><td colspan="1" rowspan="1">v</td><td colspan="1" rowspan="1">w</td><td colspan="1" rowspan="1">x</td><td colspan="1" rowspan="1">y</td><td colspan="1" rowspan="1">z</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">S</td><td colspan="1" rowspan="1">F</td><td colspan="1" rowspan="1">L</td><td colspan="1" rowspan="1">R</td><td colspan="1" rowspan="1">C</td><td colspan="1" rowspan="1">V</td><td colspan="1" rowspan="1">M</td><td colspan="1" rowspan="1">U</td><td colspan="1" rowspan="1">E</td><td colspan="1" rowspan="1">K</td><td colspan="1" rowspan="1">J</td><td colspan="1" rowspan="1">D</td><td colspan="1" rowspan="1">I</td></tr></tbody></table>Bảng giải mã:<table><tbody><tr><th colspan="1" rowspan="1">A</th><th colspan="1" rowspan="1">B</th><th colspan="1" rowspan="1">C</th><th colspan="1" rowspan="1">D</th><th colspan="1" rowspan="1">E</th><th colspan="1" rowspan="1">F</th><th colspan="1" rowspan="1">G</th><th colspan="1" rowspan="1">H</th><th colspan="1" rowspan="1">I</th><th colspan="1" rowspan="1">J</th><th colspan="1" rowspan="1">K</th><th colspan="1" rowspan="1">L</th><th colspan="1" rowspan="1">M</th></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">d</td><td colspan="1" rowspan="1">l</td><td colspan="1" rowspan="1">r</td><td colspan="1" rowspan="1">y</td><td colspan="1" rowspan="1">v</td><td colspan="1" rowspan="1">o</td><td colspan="1" rowspan="1">h</td><td colspan="1" rowspan="1">e</td><td colspan="1" rowspan="1">z</td><td colspan="1" rowspan="1">x</td><td colspan="1" rowspan="1">w</td><td colspan="1" rowspan="1">p</td><td colspan="1" rowspan="1">t</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">N</td><td colspan="1" rowspan="1">O</td><td colspan="1" rowspan="1">P</td><td colspan="1" rowspan="1">Q</td><td colspan="1" rowspan="1">R</td><td colspan="1" rowspan="1">S</td><td colspan="1" rowspan="1">T</td><td colspan="1" rowspan="1">U</td><td colspan="1" rowspan="1">V</td><td colspan="1" rowspan="1">W</td><td colspan="1" rowspan="1">X</td><td colspan="1" rowspan="1">Y</td><td colspan="1" rowspan="1">Z</td></tr><tr><td colspan="1" rowspan="1">b</td><td colspan="1" rowspan="1">g</td><td colspan="1" rowspan="1">f</td><td colspan="1" rowspan="1">j</td><td colspan="1" rowspan="1">q</td><td colspan="1" rowspan="1">n</td><td colspan="1" rowspan="1">m</td><td colspan="1" rowspan="1">u</td><td colspan="1" rowspan="1">s</td><td colspan="1" rowspan="1">k</td><td colspan="1" rowspan="1">a</td><td colspan="1" rowspan="1">c</td><td colspan="1" rowspan="1">i</td></tr></tbody></table>vậy chúng ta chỉ có a ⇒ X thôi ư? Thế thì lại dễ đoán quá rồi, nó đi ngược lại với tiêu chí mã hoá là ko cho bên kia đoán được một cách dễ dàng. a có thể là Y, có thể là Z, … Ta có thể đúc kết đc kết luận: Có tổng 26! hoán vịVì sao ư. Mình giải thích nha:<ul><li>a có 26 trường hợp (vì là ký tự đầu tiên được chọn)</li><li>b có 25 trường hợp trừ a đã chọn ra</li><li>c có 24 trường hợp trừ a, b đã chọn ra</li><li>…</li></ul>⇒ vậy có tổng cộng có 262524*…*1 = 26! trường hợp và bạn có thể hiểu rằng sẽ có 26! (1 số rất to) cách (bảng) để mã hoá, giải mã<h2>3. Affine</h2>Đầu tiên thì hệ mã hoá này lấy ý tưởng từ phần tử khả nghịcha*a-1 = 1 mod mVD: 3 và 9 là 2 số nghịch đảo với Z26 vì 3*9 = 27. 27 mod 26 = 1 mod 26Tập khoá K = {k=(a;b) thuộc Z26 x Z26 : UCLN(a,26) = 1}⇒ có tổng cộng 312 trường hợp khoá:<ul><li>a có 12 trường hợp (phi m)</li><li>b có 26 trường hợp (26 ký tự)</li></ul>Sau khi đã hiểu về phần tử khả nghịch và có hệ số a và b. Chúng ta kết hợp lại thành biểu thức:<ul><li>y = (ax + b) mod 26 ( với x là bản rõ, y là bản mã)</li></ul>bình thường chúng ta thường thấy có biểu thức ax + b = y, nhưng ta lại bị giới hạn y trong 26 ký tự tương ứng với (0-25) ⇒ cần thêm mod<ul><li>x = (a-1y - b) mod 26</li></ul><h1>Tổng kết</h1>Sau khi nhịn nhận tổng quan 3 phương pháp cổ điển ta thấy (không nói đến việc dễ giải mã vì nó cổ điển mà):<ul><li>Phương pháp thay thế là phương pháp có K (tập hợp của khoá k) rộng nhất, bao trùm 2 phương pháp còn lại nhưng cần truyền tin cần 2 bảng (cồng kềnh không phù hợp khi truyền thông tin bí mật).</li><li>Phương pháp dịch vòng thì gọn nhẹ hơn khi chi cần đưa khoá k gọn nhẹ nhưng lại bị giới hạn K trong 26 (khoá k chạy 0 → vô cùng nhưng mod 26 nên cuối cùng cũng bị giới hạn trong 0-26).</li><li>Phương pháp affine thì vừa gọn nhẹ đưa khoá k gồm a,b và K thì rộng hơn 312.</li></ul>